Suleiman I (
Tiếng Thổ Ottoman: سليمان Sulaymān,
tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: I. Süleyman; được biết phổ biến nhất với cái tên
Kanuni Sultan Süleyman) (
6 tháng 11 năm
1494 –
5/
6/
7 tháng 9 năm
1566) là vị
Sultan thứ 10 và trị vì lâu dài nhất của
đế quốc Ottoman, từ năm 1520 đến khi
qua đời năm 1566. Ông được biết đến ở phương Tây với cái tên
Suleiman Đại đế[1] (
Muhteşem Süleyman trong
tiếng Thổ Nhĩ Kỳ,
Suleimanus Magnificus trong
tiếng Latinh) và '
Nhà làm luật ("Kanuni" trong tiếng Thổ;
tiếng Ả Rập:القانونى, al‐Qānūnī), cái tên bắt nguồn từ công cuộc tái xây dựng hệ thống pháp luật
nhà Ottoman của ông.Suleiman I là nhà quân chủ nổi tiếng nhất
châu Âu vào
thế kỷ XVI, là người làm nên sự tột đỉnh vinh quang của nền quân sự, chính trị và kinh tế của đế quốc Ottoman. Ông phát động 13 cuộc chiến tranh và thường thân chinh cầm quân trên chiến trường.
[2] Ông đã mở đầu triều đại mình với cuộc chinh phạt thành
Beograd vào ngày
30 tháng 8 năm 1521.
[3] Ông tiếp tục chinh phạt các vùng đất
Ki-tô giáo như
Ródos và phần lớn
Hungary, cho đến khi
vây hãm Viên thất bại năm 1529. Ông còn thôn tính phần lớn vùng
Trung Đông trong các cuộc chiến với
Ba Tư, và một phần lãnh thổ rộng lớn ở
Bắc Phi xa về phía Tây đến tận xứ
Algérie. Dưới
triều đại ông, Hải quân Ottoman làm chủ phần lớn các vùng biển từ
Địa Trung Hải tới
Biển Đỏ và
Vịnh Ba Tư.
[4]Suleiman đích thân cải tổ lại luật pháp về
xã hội, giáo dục, thuế má và hình phạt đối với kẻ phạm tội. Bộ luật của ông (được gọi là Kanun) được triều đình Ottoman áp dụng trong nhiều thế kỷ sau đó. Không những là một thi sĩ và một thợ kim hoàn; ông còn là một nhà bảo trợ lớn của nền nghệ thuật, chính ông đã góp phần quan trọng trong việc tạo nên một thời kì vàng son của nền
mỹ thuật,
văn học và
kiến trúc của đế quốc Ottoman.
[5] Suleiman nói được 4 thứ tiếng:
Ba Tư,
Ả Rập,
Serbia và
tiếng Sát Hợp Đài (nguồn gốc cổ nhất của
tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, được nói ở khu vực Tân Cương, Trung Quốc ngày nay).Suleiman đã phá vỡ truyền thống vốn có của đế quốc khi ông cưới
Roxelana, một phi tần trong
hậu cung và phong bà làm Hürrem Sultan; những âm mưu trong triều và quyền lực lớn khiến cho bà trở nên nổi danh. Con trai của Suleiman và Roxelana là
Selim II lên kế vị năm 1566, khi ông qua đời sau 46 năm trị vì.